معاملهگران بازار فارکس معمولاً توجه چندانی به نوسانات بازارهای سهام ندارند. بازارهای سهام علاوه بر این که بر جریانات ریسکی بازار تأثیر دارند، میتوانند بر ارزش ارزهای محلی هم تأثیر بگذارند. برای اینکه سرمایهگذاری بخواهد سهام یک کشور دیگر را خریداری کند، ابتدا باید ارز محلی آن کشور را داشته باشد. یعنی اگر سرمایهگذار اروپایی میخواهد در بازار سهام ژاپن سرمایهگذاری کند، باید یورو را فروخته و ین ژاپن بخرد تا در نهایت سهام مورد نظر را خریداری کند.
تبدیل یورو به ین ژاپن باعث افزایش تقاضا برای ین ژاپن میشود. در مقابل عرضه و فشار فروش یورو را بالاتر میبرد. اگر چشمانداز بازار سهامی خوب باشد، سرمایههای بینالمللی به سمت آن بازار روانه میشوند. در مقابل اگر بازار سهام کشوری چشمانداز ضعیفی داشته باشد، سرمایهگذاران بینالمللی سرمایه خود را خارج میکنند. شما به عنوان معاملهگر بازار فارکس حتی اگر در بازار سهام هم فعال نباشید، باز باید به تغییرات بازار سهام توجه کنید.
اگر بازار سهام کشوری بهتر از کشور دیگر باشد، باید انتظار نوسان ارزهای مربوطه را داشته باشید. یعنی پولها از بازار سهام ضعیف خارج شوند و به بازار سهام قوی حرکت کنند. همین تغییر مسیر جریانات نقدینگی باعث میشود تا ارزهای مربوطه هم دچار نوسان شوند. به طور خلاصه اگر بازار سهام کشوری قوی باشد و همه انتظار افزایش قیمتها را داشته باشند، ارز محلی آن کشور تقویت خواهد شد. در مقابل اگر چشمانداز بازار سهام کشوری ضعیف باشد، ارز محلی آن کشور هم به خاطر خروج سرمایهگذاران بینالمللی تضعیف خواهد شد.
برای سنجش و ارزیابی وضعیت بازارهای سهام (stock markets) می توان از نوسانات شاخص سهام (stock index) به عنوان معیاری مناسب استفاده نمود. در ذیل با چند شاخص سهام مهم و تاثیر گذار بر روند اقتصاد و بازار فارکس آشنا می شوید؛ و در ادامه این مقاله با “رابطه بازارهای سهام جهانی، شاخص های سهام و تاثیر آن بر روی بازار فارکس” بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
آشنایی با شاخصهای سهام مهم جهانی
شاخص داوجونز (Dow Jones)
شاخص داوجونز آمریکا یا Dow Jones یکی از شاخصهای اصلی بورس سهام آمریکاست. این شاخص نشانگر عملکرد ۳۰ شرکت برتر است. نام کامل شاخص داوجونز، Dow Jones Industrial Average است، اما معمولاً اکثر شرکتهای ثبت شده در این شاخص در بخش صنعتی فعال نیستند، اما بزرگترین شرکتهای آمریکا محسوب میشوند. با این حال این شاخص از سوی تمام سرمایهگذاران جهانی به دقت زیر نظر گرفته میشود و میتواند نشانگر جریانات ریسکی بازار باشد. این شاخص حساسیت زیادی نسبت به رویدادهای اقتصادی و سیاسی داخلی و خارجی آمریکا دارد.
شاخص سهام S&P 500
شاخص سهام S&P 500 یا Standard & Poor 500 شاخص وزنی از قیمت سهام ۵۰۰ شرکت بزرگ آمریکایی است. به خاطر تعداد بالای شرکتهایی که در این شاخص ثبت شدهاند، شاخص S&P 500 به عنوان دماسنج اقتصاد آمریکا عمل میکند و معمولاً برای پیشبینی آینده رشد اقتصادی آمریکا استفاده میشود. بعد از شاخص داوجونز، این مهمترین شاخصی است که در آمریکا معامله میشود. صندوقهای سرمایهگذاری، صندوقهای قابل معامله و سایر صندوقهای بازنشستگی به دقت این شاخص را دنبال میکنند. میلیاردها دلار آمریکا به این روش سرمایهگذاری شدهاند.
شاخص سهام نزدک (NASDAQ)
شاخص سهام نزدک (NASDAQ) مخفف National Association of Securities Dealers Automated Quotations است. این بزرگترین بازار اوراق بهادار الکترونیکی در آمریکاست و تقریباً شامل سهام ۳۷۰۰ شرکت میشود. همچنین این شاخص بزرگترین حجم معاملات در بازارهای سهام جهانی را دارد.
شاخص سهام Nikkei
شاخص سهام نیکی (Nikkei) مشابه شاخص داوجونز آمریکاست و شامل ۲۲۵ شرکت ژاپنی میشود و به نوعی نشانگر جریانات ریسکی بازار سهام ژاپن است و برای پیشبینی اقتصاد این کشور هم استفاده میشود.
شاخص سهام DAX
شاخص سهام DAX مربوط به کشور آلمان است. این شاخص شامل سهام ۳۰ شرکت بزرگ بلو چیپ میشود. شرکتهای بلو چیپ (Blue Chip) شرکتهایی هستند که از لحاظ کیفیت محصولات و خدمات در دنیا شناخته شدهاند و توانایی عملکرد خوب در دورههای رکود و رونق را دارند. از آنجایی که آلمان بزرگترین اقتصاد ناحیه یورو است، معمولاً شاخص دکس (DAX) به دقت از سوی سرمایهگذاران بینالمللی دنبال میشود. دویچه بانک، آدیداس، BMW و … در این شاخص ثبت شدهاند.
شاخص سهام FTSE
شاخص سهام FTSE که “فوتزی” تلفظ میشود، عملکرد سهام شرکتهای بزرگ (از لحاظ سرمایه) انگلستان را نشان میدهد و در بورس سهام لندن لیست شده است. این شاخص انواع مختلفی دارد مثل شاخص FTSE 100 یا FTSE 200. عدد اضافه شده به آخر FTSE نشانگر تعداد سهام شرکتهای ثبت شده در شاخص است.
شاخص سهام هنگ سنگ (Hang Seng)
شاخص سهام هنگ سنگ مربوط به هنگکنگ است. این شاخص نشانگر عملکرد کلی بورس سهام هنگ است.
شاخص سهام Stoxx Europe 600
شاخص سهام Stoxx Europe 600 که Stoxx 600 هم خوانده میشود، شاخص سهام اروپایی است. این شاخص نشانگر عملکرد ۶۰۰ شرکت سهامی بزرگ، متوسط و کوچک است که در ۱۷ کشور اروپایی فعالیت میکنند و تقریباً ۹۰ درصد سهام شناور بورس سهام اروپا را شامل میشود، که محدود به ناحیه یورو نیست. سهم انگلستان در این شاخص ۲۷ درصد و سهم سوئیس هم تقریباً ۱۵ درصد است. علاوه بر این سهام کشورهایی مثل آلمان، فرانسه، اتریش، بلژیک، دانمارک، فنلاند، ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، لهستان، پرتغال، اسپانیا و سوئد هم در این شاخص ثبت شدهاند.
رابطه بازارهای سهام جهانی، شاخص های سهام و تاثیر آن بر روی بازار فارکس
یکی از مشکلات اصلی تحلیلگران در بررسی رابطه بازار فارکس و سهام پاسخ به این سوال است که حرکات کدام بازار محرک دیگری است؟ آیا ابتدا بازار سهام حرکت می کند و بعد بازار فارکس نوسان می کند و یا بر عکس، ابتدا بازار فارکس نوسان می کند و بعدا بازار سهام واکنش نشان میدهد؟
تئوری مهمی که تحلیلگران باید به آن توجه کنند این است که وقتی بازار سهام یک کشور رشد می کند، اعتماد ها به رشد اقتصادی آن کشور هم افزایش پیدا می کند و در نتیجه سرمایههای خارجی وارد بازار سهام آن کشور میشود. این جریانات ورودی سرمایه باعث افزایش تقاضا برای ارز محلی آن کشور میشود و در نتیجه ارز محلی در بازار فارکس تقویت میشود. البته این برای اقتصادهای باز موضوعیت دارد. اقتصادهایی که روابط تجاری بین المللی قوی ندارند، نمیتوانند سرمایههای خارجی را به خوبی جذب کنند. به همین دلیل شاید رشد بازار سهام داخلی موجب تقویت ارز محلی نشود.
در مقابل اگر بازار سهام داخلی کشوری عملکرد ضعیفی داشته باشد، میزان اعتماد به رشد اقتصادی آن کشور هم تضعیف خواهد شد و در نتیجه سرمایهها از بازار سهام آن کشور خارج خواهد شد. سرمایهگذاران برای خروج سرمایه خود مجبور خواهند شد تا ارز محلی را به ارز خارجی تبدیل کنند. به همین دلیل ارز محلی تضعیف خواهد شد. هر چند در تئوری این فرضیه منطقی به نظر میرسد، اما رابطه بازار سهام و فارکس پیچیدهتر از این است.
برای مثال رابطه تاریخی دلار آمریکا با شاخص سهام S&P 500 همیشه پایدار نبوده است. در یک بازه بیستساله شاخص دلار و S&P 500 برخی مواقع همسو با یکدیگر حرکت کردهاند و برخی مواقع هم مخالف هم نوسان داشتهاند. حتی دورههایی بوده که این دو شاخص همبستگی با یکدیگر نداشتهاند.
هر چند تصویر بالایی شاید گمراه کننده باشد، اما بدین معنی نیست که شاخص دلار و سهام آمریکا هیچ رابطهای با یکدیگر ندارند. در واقع این کار تحلیلگر است که بداند چه زمانی بین دو شاخص سهام و ارز رابطهای وجود دارد و چه زمانی شاخصها مستقل از هم عمل میکنند. در مثال بعدی به عملکرد شاخص سهام ژاپن و آمریکا نگاه کنید که در خلاف جهت ارزهای محلی حرکت کردهاند.
ابتدا به رابطه شاخصهای سهام داوجونز آمریکا و نیکی ژاپن نگاه کنید. نوسانات این دو شاخص نشان میدهد که بازارهای سهام جهانی تقریباً عملکرد مشابهی دارند.
از ابتدای قرن بیست و یکم، شاخص داوجونز و شاخص نیکی همبستگی قوی با یکدیگر داشتند و در یک مسیر حرکت کردهاند. حتی برخی اوقات تغییرات یکی نشانگر مسیر بعدی شاخص دیگر بوده است. هر چند این اتفاق همیشه نمیافتد، اما به طور کلی میتوان گفت که بازارهای سهام جهانی همبستگی قوی با یکدیگر دارند.
رابطه شاخص سهام نیکی (Nikkei) با جفت ارز USDJPY
قبل از اینکه رکود اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۷ شروع شود، اکثر اقتصادهای بزرگ دنیا رشدهای منفی و متوالی GDP را تجربه میکردند و در آن زمان شاخص سهام Nikkei و USDJPY رابطه معکوسی با یکدیگر داشتند. در آن زمان سرمایهگذاران بر این باور بودند که بازار سهام ژاپن نشانگر عملکرد اقتصاد این کشور است، به همین دلیل رالی صعودی شاخص سهام ژاپن موجب تقویت ین ژاپن میشد و جفت ارز USDJPY کاهش مییافت. و زمانی هم که شاخص سهام نیکی افت میکرد، USDJPY تقویت میشد (ین تضعیف میشد).
اما زمانی که بحران اقتصاد جهانی شروع شد، همبستگی مثبت شاخص سهام نیکی و USDJPY هم از بین رفت و این همبستگی مثبت به منفی تغییر یافت. یعنی با سقوط شاخص سهام نیکی، USDJPY هم سقوط میکرد (ین تقویت میشد) و با رشد شاخص سهام نیکی، USDJPY تقویت میشد (ین تضعیف میشد).
رابطه شاخص سهام داوجونز آمریکا و جفت ارز USDJPY
با توجه به مطالب قبلی شاید چنین تصور کنید که جفت ارز USDJPY و شاخص سهام داوجونز آمریکا همبستگی مثبتی با یکدیگر دارند. اما به نمودار پایینی نگاه کنید. هر چند که همبستگی مثبتی بین شاخص داوجونز و جفت ارز USDJPY دیده میشود، اما این همبستگی قوی نیست.
شاخص داوجونز پیش از شروع رکود اقتصاد جهانی در سال ۲۰۰۷ تشکیل اوج داد و در سال ۲۰۰۸ به شدت سقوط کرد. اما در همان موقع سقوط جفت ارز USDJPY خیلی هم شدید نبود. این وضعیت نشان میدهد که تحلیلگران همیشه باید در تحلیلهای خود به مسائل بنیادی، تکنیکال و انتظارات و تمایلات بازارهای مالی توجه کنند. هیچ همبستگی در بازار همیشگی نیست!