سیاست کنترل منحنی بازدهی با هدف پایین آوردن نرخ بهره بلندمدت اجرا میشود. در واقع بانک مرکزی نرخ بهره بلندمدتی را تعیین میکند و سپس با خرید یا فروش اوراق قرضه نرخ بازدهی اوراق را در یک نرخ خاص نگه میدارد. این سیاست تفاوت اساسی با سیاست تعیین نرخ بهره کوتاهمدت دارد. وقتی نرخهای بهره کوتاهمدت به صفر درصد سقوط میکنند، پایین نگه داشتن نرخ بهره بلندمدت به یک کار دشوار تبدیل میشود. به همین دلیل بانک مرکزی به کمک سیاست کنترل منحنی بازدهی سعی میکند تا نرخ بهره بلندمدت را پایین نگه دارد.
این سیاست به بانک مرکزی کمک میکند تا از رکود اقتصادی جلوگیری کند و یا اثرات منفی شوکهای اقتصادی را خنثی کند. دو تن از مقامات فعلی فدرال رزرو آمریکا به همراه روسای قبلی فدرال رزرو (برنانکه و یلن) نیز پیشنهاد دادهاند که فدرال رزرو از سیاست کنترل منحنی بازدهی استفاده کند. رئیس فعلی فدرال رزرو آمریکا (پاول) هم با سیاست کنترل منحنی بازدهی مخالفتی ندارد.
تفاوت سیاست کنترل منحنی بازدهی و سیاست تسهیل کمی (QE)
در سیاست تسهیل کمی (QE) بانک مرکزی با هدف تزریق نقدینگی به سیستم مالی کشور اقدام به خرید اوراق قرضه میکند. تا با افزایش نقدینگی، شرایط برای دستیابی به اهداف تورمی، اشتغال و رشد اقتصادی مهیا شود. اما در سیاست کنترل منحنی بازدهی، بانک مرکزی به طور فعالانه و بدون در نظر گرفتن حجم پول اقدام به خریدوفروش اوراق قرضه میکند تا نرخ بازدهی اوراق قرضه بلندمدت در یک نرخ خاص باقی بماند.
کنترل منحنی بازدهی، هزینه استقراض را پایین می آورد!
در طول جنگ جهانی دوم، دولت فدرال آمریکا مجبور بود تا با فروش اوراق قرضه هزینههای جنگ را تأمین مالی کند. با این حال، فروش گسترده اوراق قرضه باعث افزایش سریع نرخ بهره میشد و در نتیجه بازپرداخت اوراق با بهره بالا برای دولت آمریکا کار دشواری میشد. در آن دوره بانک مرکزی آمریکا تصمیم گرفت که از سال ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۷ نرخ بهره یا هزینه استقراض را به کمک سیاست کنترل منحنی بازدهی پایین بیاورد. در واقع فدرال رزرو با خرید نامحدود اوراق قرضه توانست نرخ بهره را به هدف تعیین شده برساند و در نتیجه دولت توانست به راحتی هزینههای خود را تأمین مالی کند.
تاثیر سیاست YCC بر بازدهی اوراق قرضه ژاپن
بانک مرکزی ژاپن هم از اواخر سال ۲۰۱۶ تصمیم گرفت که به جای سیاست تسهیل کمی (QE) از سیاست کنترل منحنی بازدهی (YCC) استفاده کند. بانک مرکزی ژاپن برای اوراق قرضه ۱۰ ساله دولت ژاپن نرخ بازدهی صفر درصد را تعیین کرد تا شاید بتواند اقتصاد ژاپن را تحریک کند. هر بار که نرخ بازدهی اوراق قرضه ۱۰ ساله ژاپن به بالای صفر درصد میرسد، بانک مرکزی ژاپن با خرید اوراق قرضه، نرخ بازدهی اوراق را پایین میکشد. گفته میشود که در سیاست کنترل منحنی بازدهی، بانک مرکزی ژاپن اوراق کمتری نسبت به سیاست تسهیل کمی (QE) خریداری کرده است. سیاست کنترل منحنی بازدهی زمانی استفاده میشود که نرخ بهره کوتاهمدت بسیار پایین و نزدیک به صفر درصد است، اما نرخ بهره بلندمدت سیر صعودی دارد.