تأثیر رشد مثبت و منفی تورم بر بازار فارکس و سهام

یکشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۹ - ۸:۴۳

بازارهای مالی همیشه با عدم قطعیت مواجه‌اند. به خصوص بازار فارکس که یک بازار جهانی است و هر پیش‌بینی بنیادی یا تکنیکالی همیشه در معرض ابطال قرار دارد. در این میان دو پدیده پولی تورم منفی و مثبت تأثیر قوی، بلندمدت و جدی بر بازار دارند. درک اثرات تورمی می‌تواند کار بسیاری از سرمایه‌گذاران را تسهیل کند و به آن‌ها در طراحی استراتژی‌های معاملاتی مناسب با شرایط تورمی کمک کند. در این مقاله می‌خواهیم اثرات این دو پدیده را بررسی کنیم.

آموزش فارکس تورم مثبت و تورم منفی

تورم مثبت (Inflation) و تورم منفی (Deflation).

تورم چیست؟

بازار فارکس یک بازار بزرگ و جهانی مالی است و همیشه تفاوت نرخ رشد تورم در بین کشورها بر نرخ برابری ارزها تأثیر می‌گذارد. تورم یک شاخص اقتصادی است که نشانگر سرعت رشد قیمت کالاها و خدمات در یک بازه زمانی است. رشد کلی قیمت‌ها را تورم (inflation) می‌گویند و معمولاً رشد تورم باعث کاهش قدرت خرید ارز می‌شود و به نوعی ارزش آن را تضعیف می‌کند. دو شاخص مهم و معتبر تورمی عبارت‌اند از شاخص بهای مصرف‌کننده (CPI) و شاخص بهای عمده‌فروشی (WPI). شاخص بهای تولیدکننده (PPI) هم معمولاً در پیش‌بینی تورم استفاده می‌شود.

چرا تورم به وجود می‌آید؟

تورم می‌تواند به یکی از سه دلیل زیر اتفاق بیفتد:

  • تورم ناشی از رشد تقاضا: زمانی که تقاضا برای کالا و خدمات به شدت افزایش می‌یابد و بیشتر از ظرفیت تولید کشور باشد، تورم به وجود می‌آید و قیمت‌ها افزایش می‌یابند. علاوه بر این رشد عرضه پول یا تضعیف عمدی ارزش پول هم می‌تواند منجر به تورم شود.
  • تورم ناشی از هزینه‌ها: زمانی که هزینه تولید افزایش می‌یابد، ناخودآگاه قیمت‌ها هم افزایش می‌یابند. به طور مثال افزایش حقوق و دستمزد می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها شود.
  • تورم ساختاری: این نوع تور بر اساس انتظارات تورمی ایجاد می‌شود. در واقع وقتی قیمت‌ها افزایش می‌یابند، انتظارات مردم هم افزایش می‌یابد و مردم انتظار دستمزدهای بیشتری را دارند. وقتی‌که دستمزدها افزایش یافت، تورم هم افزایش می‌یابد.

نوع دیگری از تورم هم وجود دارد که به آن ابر تورم یا Hyperinflation می‌گویند. در این پدیده اقتصادی، رشد تورم بسیار سریع اتفاق می‌افتد و معمولاً نتیجه جنگ یا یک بحران اجتماعی و یا سیاسی است. همیشه به خاطر داشته باشید که در شرایطی که تورم مثبت است (یعنی قیمت‌ها سیر صعودی دارند)، نگه داشتن پول نقد کار خطرناکی خواهد بود. چون‌که تورم قدرت خرید پول را از بین می‌برد. معمولاً این بانک مرکزی و یا دولت هر کشوری است که مسئول کنترل تورم در سطوح منطقی است.

تأثیر تورم بر بازار فارکس

به دلیل تورم، ارز ملی کشور به مرور زمان تضعیف یا بی‌ارزش می‌شود. در این صورت نرخ برابری پول ملی در برابر سایر ارزهای خارجی هم تغییر می‌کند و ارزش پول‌های خارجی بیشتر می‌شود. نرخ رشد تورم وابستگی زیادی به نرخ‌های بهره یا هزینه استقراض پول دارد. نرخ بهره هم تأثیر مستقیمی بر نرخ برابری ارزها دارد. وقتی ارزش یک ارز به مرور زمان کاهش می‌یابد، تقاضا برای آن هم کمتر می‌شود. اگر تقاضا کاهش یابد، ناخودآگاه فشار فروش بر ارز مربوطه هم بیشتر خواهد شد.
در دوره حاضر که ارزهای رایج دنیا ارزهای بدون پشتوانه یا Fiat هستند، ارزی که تورم بیشتری دارد معمولاً تقاضای کمتری هم دارد. با این حال در بازارهای جهانی دیده شده که ارزی با تورم بالا همچنان تقاضا دارد. دلیل آن روابط تجاری و بین‌المللی خوبی است که کشور با دنیا دارد. علاوه بر این باید توجه داشته که همیشه مقایسه تورم دو کشور کار آسانی نیست. به خصوص که ارزهای بدون پشتوانه ارزش ذاتی ندارند که امکان ارزش‌گذاری آن‌ها را بدهد. به طور مثال طلا یک نوع ارز است که به تورم کلی جهان حساسیت دارد. از آنجایی که طلا یک فلز گران‌بهاست و در صنعت هم از آن استفاده می‌شود، ارزش ذاتی برای آن وجود دارد. به همین دلیل می‌توان تورم را در قیمت طلا تأثیر داد. اما امکان تأثیر دادن تورم بر ارزهای رایج دنیا کار سختی است. چون ارزهای رایج دنیا ارزش ذاتی ندارند.
تورم بر سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی هم تأثیر می‌گذارد. رشد سریع تورم می‌تواند سرمایه‌گذار خارجی را فراری دهد. نکته‌ای که برای سرمایه‌گذاران خارج اهمیت دارد، ثبات سیاسی کشور مربوطه است. اگر کشور مربوطه ثبات سیاسی داشته باشد، سرمایه‌گذاران خارجی نگرانی از بابت تورم نخواهند داشت و بیشتر به آن به عنوان یک فرصت نگاه خواهند کرد.

رشد منفی تورم چیست؟

رشد منفی تورم یا Deflation یک پدیده دیگر اقتصادی است. در رشد منفی تورم، به‌جای این‌که قیمت‌ها افزایش یابند، کاهش می‌یابند. در واقع اگر نرخ رشد قیمت‌ها زیر صفر درصد باشد، به آن تورم منفی می‌گوییم. رشد منفی تورم همیشه منجر به کاهش قیمت کالاها و خدمات می‌شود و در عین حال موجب تقویت ارز مربوطه می‌شود. یعنی کشوری که تورم منفی دارد، ارزش پول آن کشور هم بیشتر از دیگران خواهد بود. رشد منفی تورم می‌تواند به خاطر نحوه مدیریت نقدینگی و پول آن کشور باشد، یا بهره‌وری به شدت رشد کرده باشد و یا سیاست‌های پولی بانک مرکزی در جهت تقویت ارزش پول ملی باشد. همچنین بعد از مدتی که حجم نقدینگی در بازار به طور مصنوعی افزایش یافته، رشد منفی تورم هم مشاهده می‌شود.
بزرگ‌ترین رشد منفی تورم دنیا در دهه ۳۰ میلادی در آمریکا و همچنین دهه ۹۰ میلادی در ژاپن مشاهده شده است. علاوه بر این پیشرفت‌های فناوری هم باعث می‌شوند تا بهره‌وری افزایش یابد و هزینه‌ها پایین بیاید و در نتیجه رشد قیمت‌ها منفی شود. با این وجود بایستی توجه داشت که رشد منفی تورم به نفع مصرف‌کننده، اما به ضرر بازارهای مالی است. وقتی نرخ رشد تورم منفی است، وام‌گیرنده باید پول بیشتری را در آینده بازگرداند. این یعنی شاید بسیاری از افراد برای سرمایه‌گذاری به فکر وام گرفتن نباشند، چون به احتمال زیاد صرفه اقتصادی نخواهد داشت. اما شرکت‌هایی که پول نقد بیشتر و بدهی کمتری دارند، در شرایط رشد منفی تورم عملکرد بهتری دارند و در وضعیت خوبی قرار می‌گیرند. چون‌که قدرت خرید آن‌ها هر روز بیشتر می‌شود.

تأثیر تورم منفی بر بازار فارکس و سهام

رشد قیمت‌ها محرکه اصلی بازار سهام است. مسلماً وقتی نرخ رشد تورم منفی می‌شود، اولین تأثیر منفی آن را در بازارهای سهام مشاهده می‌کنیم. رشد منفی تورم باعث تقویت ارزش پول می‌شود و در نتیجه قیمت سهام هم به دلیل رشد ارزش پول پایین می‌آید. در بازار فارکس عامل اصلی تغییرات نرخ تورم، بانک‌های مرکزی است. به طور مثال، اگر نرخ رشد منفی تورم به دلیل کاهش تقاضا یا سودآوری پایین شرکت‌ها باشد، دولت‌ها و به خصوص بانک‌های مرکزی مجبور خواهند شد تا با تضعیف عمدی ارزش پول، تورم مصنوعی را به وجود بیاورند و به نوعی از فعالیت‌های اقتصادی حمایت کنند.
معمولاً بانک‌های مرکزی برای مقابل با پیامدهای زیان‌بار رشد منفی تورم، رو به افزایش حجم نقدینگی می‌آورند. آن‌ها با افزایش عرضه پول، کاهش نرخ بهره و کاهش مالیات‌ها از فعالیت‌های اقتصادی حمایت می‌کنند. معمولاً این گونه سیاست‌های پولی که به سیاست‌های انبساطی معروف هستند، بعد از سقوط بازارهای مالی و رشد منفی اقتصادی اجرا می‌شوند. به همین دلیل است که نرخ رشد تورم برای سرمایه‌گذاران و معامله گران بازار فارکس و سهام اهمیت زیادی دارد. چون‌که نشانگر سیاست‌های آتی پولی و مالی دولت‌هاست.