فارکس یا بورس سهام؟

در بازار سهام (Stock Market) شما برای مدتی سهامدار یک شرکت می‌شوید و در فعالیت‌های اقتصادی آن شرکت سهیم می‌شوید. در بورس سهام ما به دنبال شراکت با کسب‌وکارها هستیم. شاید برای مدتی کوتاه سهام شرکتی را بخریم و سریعاً بفروشیم و از نوسانات قیمتی آن استفاده کنیم. اما به طور کلی در بازار سهام همیشه نگاه‌ها بلندمدت است. یعنی اکثر سرمایه‌گذاران بزرگ تنها اقدام به خرید و نگهداری سهام می‌کنند. فروش بخشی از سرمایه‌گذاری در بازارهای سهام است، اما معمولاً در بازار سهام فروش زمانی اتفاق می‌افتد که سرمایه‌گذار دیگر امیدی به رشد بیشتر سهام شرکت یا سودآوری آن نداشته باشد.
سهام یک شرکت در واقع یک برگه است. سهم یا Share نشان دهنده کوچک‌ترین واحد مالکیتی شرکت است. هر کس که صاحب این برگه باشد، سهامدار یا مالک شرکت است و به اندازه سهمی که از کل شرکت دارد، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها، سود و یا زیان آن مشارکت کند. شاید شرکتی سودآوری خوبی داشته باشد. این سودآوری خوب می‌تواند ارزش هر برگه سهم را بالا ببرد. یا شرکت زیان ده باشد، که در این صورت قیمت هر برگه سهم شرکت در بازار به مرور کاهش خواهد یافت.
هر شرکت به طور منظم گزارش‌های مالی منتشر می‌کند. این گزارش‌های مالی شامل گزارش‌های حسابداری و فروش می‌شوند. هر شرکت سالانه یک بار جلسه تشکیل می‌دهد تا در رابطه با مسائل شرکت مثل نحوه تقسیم سود تصمیم‌گیری کند. گزارش‌های مالی شرکت‌ها و تصمیمات مدیران شرکت به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا در رابطه با سرمایه‌گذاری یا همان خرید سهام آن شرکت بهتر تصمیم بگیرند.

سود هر سهم یا درآمد هر سهم را EPS می‌گویند. EPS مخفف Earnings per Share است. در واقع اگر کل درآمد یا سود شرکت پس از کسر مالیات‌ها را بر تعداد برگه‌های سهام تقسیم کنیم، عدد EPS به دست می‌آید. پس EPS نشان می‌دهد که به ازای هر برگه سهم، شرکت چقدر سود ساخته است.

شرکت‌ها همیشه تمام EPS را بین سهامداران پخش نمی‌کنند. DPS در واقع همان Dividend per Share است. یعنی سود تقسیمی هر سهم. سیاست‌های شرکت‌ها در مواجه با تقسیم سود همیشه متفاوت است. DPS به ما کمک می‌کند که خیلی سریع بدانیم که چه مقدار از سود هر سهم یا EPS به سهامداران پرداخت خواهد شد. DPS معمولاً کمتر از EPS است. برای دریافت سود سهام شرکت‌ها باید در زمان برگزاری جلسات شرکت شما هم سهامدار آن شرکت باشید. یعنی حتی اگر یک روز قبل از مجمع هم سهام را خریداری کرده باشید و روز بعد مجمع آن را بفروشید، باز هم سود شامل شما می‌شود.

عرضه اولیه سهام یا Initial Public Offering که به اختصار IPO گفته می‌شود، فرآیندی است که طی آن یک شرکت خصوصی یا دولتی تبدیل به یک شرکت عمومی می‌شود. در عرضه اولیه سهام بخشی از برگه‌های مالکیتی شرکت یا همان برگه‌های سهام برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند. سرمایه‌گذاران با خرید عرضه‌های اولیه، سهامدار شرکت مورد نظر می‌شوند. این کار به نفع هر دو طرف است. شرکت با عرضه اولیه سهام بخشی از نیازهای مالی خود را تأمین می‌کند و سرمایه‌گذار هم فرصت پیدا می‌کند تا در یک کسب‌وکار جدید سرمایه‌گذاری کند.

ارز یا Currency در واقع همان واحد پول است. ارز برای سنجش دادوستد کالا و خدمات استفاده می‌شود. ارز همان نام پول رایج یک کشور است. به طور مثال ارز رایج آمریکا دلار است. ارزها در بازاری به نام فارکس یا بازار ارز خارجی مبادله می‌شوند. فارکس که FX، Forex و Foreign Exchange Market هم گفته می‌شود، بازاری است که هر کسی می‌تواند در آن ارزی را به یک ارز دیگر تبدیل کند. در فارکس ما می‌توانیم پول آمریکا را به پول ناحیه یورو تبدیل کنیم و یا بر عکس. در فارکس تنها کاری که معامله گران انجام می‌دهند تبدیل یک ارز به یک ارز دیگر است.
با این حال تبدیل یک ارز به ارزی دیگر تنها به کار افراد مصرف کننده می‌خورد. یعنی فردی که در آلمان زندگی می‌کند و می‌خواهد سهام یا خانه‌ای در آمریکا خریداری کند، یورو را به دلار تبدیل می‌کند و سپس در آمریکا نیازهای خود را خریداری می‌کند. اما بزرگ‌ترین افرادی که در بازار حضور دارند و بر بازار تأثیر می‌گذارند، بانک‌های مرکزی، بانک‌های سرمایه‌گذاری و تجاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خرد هستند. این افراد با ارزیابی وضعیت اقتصاد کلان کشورها تصمیم می‌گیرند که یک ارز را برای مدتی خریداری و نگهداری کنند تا در زمان مناسب آن را به یک ارز دیگری تبدیل کنند.

اگر در یک کشور زندگی می‌کنید و قرار نیست از این کشور خارج شوید و یا به کشورهای دیگر صادرات و وارداتی داشته باشید، جفت ارز هم مفهومی ندارد. جفت ارز زمانی مهم است که شما به یک ارز خارجی نیاز داشته باشید.
قیمت امروز یورو در آمریکا چقدر است؟ واحد پولی آمریکا دلار است، پس برای محاسبه قیمت یورو در آمریکا باید آن را به دلار تبدیل کنیم. جفت ارز نشان می‌دهد که ما کدام ارز را در برابر کدام‌یک تبدیل می‌کنیم. به طور مثال جفت ارز EURUSD نشان می‌دهد که قیمت هر یک یورو چند دلار است؟ برای درک بهتر فرض کنید یورو یک کالایی مثل دوچرخه است. شما در بازار قیمت دوچرخه را می‌پرسید و به طور مثال قیمت دوچرخه می‌شود ۱۰۰ دلار. پس نرخ برابری دوچرخه به دلار می‌شود: ۱۰۰٫
جفت ارز EURUSD هم دقیقاً چنین کاربردی دارد. ما قیمت یورو را با توجه به دلار محاسبه می‌کنیم. جفت ارزها از دو بخش تشکیل شده‌اند. بخش اول ارز پایه است (در جفت ارز EURUSD ارز پایه همان EUR است). بخش دوم جفت ارز هم ارز مظنه یا ارز دوم است که در مثال EURUSD همان دلار یا USD است. اگر نرخ برابری یورو به دلار یا EURUSD امروز ۱٫۲۰ باشد باید آن را این گونه بخوانید: قیمت هر یورو ۱٫۲۰ دلار است.

در بازارهای فارکس یا بورس از نماد اختصاری شرکت‌ها و ارزها برای ارجاع استفاده می‌شود. هر چند شما می‌توانید از نام کامل یک شرکت یا ارز استفاده کنید اما معمولاً از نمادهای اختصاری استفاده می‌شود. به طور مثال نماد دلار آمریکا USD است و نماد پوند GBP. یا نماد سهام شرکت Facebook تنها دو حرف FB است. شما می‌توانید برای بررسی نام کامل نمادها از متاتریدر استفاده کنید.

شما در هر معامله سهام یا ارز باید مقدار مشخصی از آن دارایی را معامله کنید. به طور مثال شاید بخواهید ۱۰۰ سهم از سهام شرکت FB را خریداری کنید. ۱۰۰ سهم همان حجم معامله است. در واقع حجم معامله نشان می‌دهد که چه مقدار از آن دارایی خریداری یا فروخته شده است. در بازار سهام حجم معامله همان تعداد سهامی است که مورد معامله قرار گرفته است. در فارکس هم حجم معامله همان تعداد ارز پایه جفت ارزهاست.
به طور مثال من می‌خواهم ۱۰ هزار یورو را به دلار آمریکا تبدیل کنم. یا ۱۰ هزار EURUSD را بفروشم. حجم این معامله ۱۰ هزار یورو است. در فارکس برای راحتی کار از اصطلاح لات یا Lot استفاده می‌کنیم. Lot برابر ۱۰۰ هزار واحد ارز پایه است. در جفت ارز EURUSD ارز پایه همان یورو است. پس یک لات می‌شود ۱۰۰ هزار یورو. وقتی معامله‌گری می‌گوید که یک لات EURUSD زده‌ام یعنی معامله‌ای با حجم ۱۰۰ هزار یورو انجام داده است. یا اگر فردی ۱۰ لات USDJPY زده، یعنی معامله‌ای با حجم یک میلیون دلار انجام داده است.
در فارکس ما از ضرایب مختلف لات برای مشخص کردن حجم یا Volume معامله استفاده می‌کنیم. به طور مثال ۰٫۱ لات می‌شود ۱۰۰ هزار تقسیم بر ده، یا همان ۱۰ هزار واحد از ارز پایه. در فارکس شما شاید بخواهید طلا معامله کنید. واحد حجم قراردادهای طلا اونس یا Oz است. یعنی شما اگر می‌خواهید طلا بخرید باید به کارگزار اعلام کنید که به طور مثال می‌خواهم ۱۰ اونس طلا خریداری یا به فروش برسانم. نکته جالب در رابطه با بازار طلا این است که در فارکس اونس طلا را هم با جفت ارز نمایش می‌دهند.
جفت از XAUUSD نشانگر جفت ارز طلا به دلار است. در اینجا ارز پایه همان طلاست که با نماد XAU نشان داده می‌شود. پس اگر این نماد را در جایی دیدید بدانید که قیمت اونس طلا به دلار آمریکا محاسبه شده است. طلا در هر کشوری با ارز ملی آن کشور محاسبه می‌شود. پس نماد طلا در ناحیه یورو می‌تواند XAUEUR باشد. این نماد نشانگر قیمت هر اونس طلا بر اساس یورو است. ما برای انجام معاملات اونس طلا در فارکس هم از لات استفاده می‌کنیم. هر ۱۰۰ اونس طلا یک لات محسوب می‌شود. پس اگر شخصی ۰٫۵ لات طلا معامله کرده در واقع ۱۰۰ ضربدر در ۰٫۵ کنیم، می‌شود ۵۰ اونس طلا. یعنی حجم معامله ۵۰ اونس طلا یا نیم لات بوده است.