شیوع گسترده ویروس کرونا باعث شده تا سرمایه‌گذاران ترکیب دارایی‌های خود را تغییر دهند. بسیاری از سرمایه‌گذاران در حال تبدیل دارایی خود به دارایی‌های امن هستند. دارایی‌های که در زمان رکود اقتصاد جهانی از افت قیمتی در امان خواهند بود. این مسئله باعث وقوع بحران جدی در بازار سهام شده و در عین حال بهره اوراق قرضه دولتی آمریکا را پایین آورده است. قیمت اونس طلای جهانی هم نسبتاً افزایش یافته است.
با این حال این تغییرات و هجوم سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن می‌تواند اثر عکسی داشته باشد. اگر نگرانی سرمایه‌گذاران باعث هجوم همه به سمت یک دارایی خاص شود و قیمت آن را به شدت بالا ببرد، سرمایه‌گذاران را با ریسک جدی مواجه خواهد کرد. به خصوص اگر اتفاق ناخوشایندی که همه منتظر آن هستند روی ندهد! این یعنی سرمایه‌گذارانی که از ریسک فرار کرده بودند، با ریسک بدتری مواجه خواهند شد!
دارایی امن یا Haven Asset چیست؟
در بازارهای مالی دارایی امن به کلاسی از دارایی‌ها گفته می‌شود که انتظار می‌رود ارزش آن‌ها در زمان بحران اقتصادی یا جریانات ریسک گریزی، افزایش یابد. دارایی‌های امن معمولاً خلاف چرخه‌های اقتصادی عمل می‌کنند. وقتی رشد اقتصادی باشد، ارزش دارایی امن پایین می‌آید و وقتی رکود اقتصادی در جریان باشد، ارزش دارایی امن بالا می‌رود. دارایی‌های امن نقد شونده ترین دارایی در بازار هستند و معمولاً پشتوانه قوی دارند.
انواع دارایی‌های نقد
اوراق خزانه‌داری آمریکا
اوراق خزانه‌داری آمریکا یکی از محبوب‌ترین دارایی‌ها امن در میان سرمایه‌گذاران است. هیچ کس انتظار ورشکستگی دولت آمریکا را ندارد. دولت آمریکا در سال‌های اخیر بدهی خود را بالا برده و اوراق قرضه‌ای به ارزش ۱۶٫۷ تریلیون دلار منتشر کرده است. اخیراً جریانات ریسک گریزی باعث افزایش سریع تقاضا برای اوراق خزانه‌داری آمریکا شده است. به طوری که بازدهی این اوراق به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رسیده است. قیمت اوراق قرضه با بازدهی آن رابطه معکوسی دارد. وقتی تقاضا برای اوراق قرضه بالا می‌رود، قیمت این اوراق هم افزایش می‌یابد، اما بازدهی آن‌ها به شدت پایین می‌آید. اوراق قرضه دولت آلمان هم چنین وضعیتی دارد. جریانات ریسک گریزی ناشی از ویروس کرونا باعث شده تا تقاضا برای اوراق قرضه دولت آلمان افزایش یابد و بازدهی این اوراق به زیر صفر درصد برسد!
ارزهای خاص
حجم معاملات روزانه در بازار فارکس بیش از ۵ تریلیون دلار است. دلار آمریکا، ین ژاپن و فرانک سوئیس محبوب‌ترین ارزهای امن بازار هستند. با این حال همیشه این طور نبوده است. اخیراً ین ژاپن دیگر مثل یک دارایی امن رفتار نمی‌کند. از نظر صندوق بین‌المللی پول (IMF) ارزهایی حافظ ارزش و امن محسوب می‌شوند که اولاً نرخ بهره پایینی داشته باشند و دوما نقدینگی و عمق بازارهای مالی آن‌ها بیشتر از سایرین باشد. در این رابطه دلار آمریکا از رقبا پیشی گرفته است.
اونس طلای جهانی
اونس طلای جهانی مدت‌هاست که دارایی امن محسوب می‌شود. زمانی که بازدهی سایر دارایی‌های از بین می‌رود (جریانات ریسک گریزی)، طلای جهانی برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر از گذشته می‌شود. سرمایه‌گذاران به قدری به آینده طلا خوش‌بین هستند که برخی از آن‌ها طلا را در زیر خاک دفن می‌کنند تا از ارزش دارایی خود در طول زمان محافظت کنند. وارن بافت در رابطه با طلا گفته که سرمایه‌گذاران با این فکر که ترس در بازارهای مالی روز به روز بیشتر خواهد شد، طلا خریداری می‌کنند.
سهام برخی شرکت‌های خاص
هر چند جریانات ریسک گریزی همیشه به ضرر بازار سهام تمام می‌شود، اما در این میان شرکت‌هایی هستند که نوسانات محدودی دارند و محصولی هم که تولید می‌کنند همیشه تقاضا دارد. به همین خاطر سهام این شرکت‌ها در رکود اقتصادی با افزایش تقاضا مواجه می‌شود.
آیا جریانات ریسک گریزی متحد در بازار می‌تواند خود یک ریسک تلقی شود؟
بله! به طور مثال رشد سریع قیمت اوراق خزانه‌داری آمریکا می‌تواند به سرعت از بین برود! به خصوص اگر اقتصاد آمریکا بازگشت سریع و V شکلی را تجربه کند. در این صورت بازدهی اوراق خزانه‌داری به سرعت افزایش خواهد یافت و قیمت این اوراق سقوط خواهد کرد. چرا این مسئله نگران کننده است؟ چون بسیاری از سرمایه‌گذاران اقدام به خرید اوراق خزانه‌داری بلندمدت کرده‌اند! اما آیا رکود اقتصادی هم چندین سال طول خواهد کشید؟
نقدینگی سرگردانی در بازار اوراق خزانه‌داری آمریکا دیده می‌شود و موجب نوسانات شدید در این بازار شده است. مدل‌های تعیین ارزش منصفانه اوراق خزانه‌داری آمریکا نشان می‌دهد که شانس سقوط قیمت اوراق بیشتر از افزایش آن است. در کنار این تمایل بانک‌های مرکزی دنیا برای خرید سهام شرکت‌هایی که نوسان محدودی دارند و محصولات ضروری را تولید می‌کنند، نشان می‌دهد که شاید قیمت سهام شرکت‌های امن شاید کمتر از قیمت منصفانه باشد. این یعنی سرمایه‌گذاران باید در انتخاب دارایی حافظ ارزش و امن دقت کنند.
