کالاهای اساسی مواد اولیه مصرفی در اقتصاد جهانی است. آیا از بازار طلا، نقره یا قهوه خبر دارید؟ کالاهای اساسی یا کامودیتی (Commodities) در تمامی بازارهای مالی جهانی معامله میشوند و معمولاً هم معاملات در بازار آتی کالا صورت میگیرد. قراردادهای آتی قیمت و تاریخ انقضای مشخصی دارند و ازآنجاییکه حجم تعیین شده از کالای استاندارد مورد معامله قرار میگیرد، بهترین گزینه برای سرمایهگذاران است. با این حال برای معامله در بازار آتی کالا محدودیتهایی برای سرمایهگذاران خارجی وجود دارد. در اکثر کشورها برای خریدوفروش کالا یا سهام حتماً باید مقیم کشور باشید و یا اینکه سرمایه اولیه زیادی برای معامله آن قراردادها نیاز است. برای حل این مشکل بسیاری از معامله گران از قراردادهای CFD استفاده میکنند. در قراردادهای CFD شما میتوانید سهام کشورهایی مثل آمریکا را هم معامله کنید و در عین حال در بازار کالا هم فعالیت داشته باشید. در قراردادهای CFD کالای فیزیکی وجود ندارد و شما با خرید این قراردادها مالک کالای فیزیکی نمیشوید. این نوع قراردادها تنها برای معامله و نوسان گیری از تغییرات قیمتی مناسب است. یعنی شما بدون اینکه صاحب کالایی مثل نفت باشید، میتوانید از نوسانات قیمتی نفت استفاده کنید.
منظور از کالاهای اساسی یا Commodity چیست؟
کالاهای اساسی کالاهایی هستند که در کسبوکارها یا بخش تولید استفاده میشوند. هر کالایی که در بورس کالا معامله میشود باید کیفیت و مقدار استانداردی داشته باشد. کالاهای اساسی به دو گروه تقسیم میشوند: کالاهای نرم و کالاهای سخت.
کالای نرم (Soft Commodities): کالاهای کشاورزی مثل گندم، قهوه، ذرت و شکر که از زمین روییدهاند را کالاهای نرم میگویند. محصولات کشاورزی حساسیت بالایی نسبت به تغییرات اقلیمی و آب و هوایی دارند و به همین خاطر همیشه شاهد چرخههای قیمتی فصلی در این بازار هستیم.
کالای سخت (Hard Commodities): کالاهای معدنی و هر نوع کالای دیگری که از زمین استخراج میشوند را کالای سخت میگویند. مثل طلا، سایر فلزات گرانبها، نفت و الماس و… .
محرک قیمت کالاهای اساسی
عرضه و تقاضا
عوامل زیادی بر قیمت کالاهای اساسی تأثیر میگذارند، اما مهمترین محرک بازار کالاهای اساسی وضعیت عرضه و تقاضا است. اگر عرضه و تقاضا از تعادل خارج شوند، قیمت کالا هم به شدت نوسان خواهد کرد. اگر عرضه کمتر از تقاضا باشد (به دلیل وضعیت بد آب و هوایی یا مشکلات تولید) شاهد افزایش قیمت کالای اساسی خواهیم بود. در مقابل اگر عرضه بیشتر از تقاضا باشد، شاهد کاهش قیمتها خواهیم بود.
تغییرات سطح ذخایر یا انبار کالا
علاوه بر عرضه و تقاضا، تغییرات ذخایر یا انبار کالا هم میتواند تأثیر قوی بر قیمتها داشته باشد. به طور مثال تغییرات ذخایر نفت خام آمریکا یکی از محرکهای کوتاهمدت و اصلی بازار نفت خام است. کاهش ذخایر یا انبار یک کالا میتواند به معنی کاهش تولید یا افزایش تقاضا باشد، که در این صورت میتوان گفت که عرضه کمتر از تقاضا است. در مقابل اگر ذخایر یا انبار یک کالا با افزایش موجودی همراه باشد، نشانگر کاهش تقاضا یا بالا رفتن عرضه خواهد بود. این یعنی عرضه بیشتر از تقاضاست و موجب کاهش قیمتها میشود.
دلار آمریکا اثر معکوسی بر قیمت کالا دارد
قدرت دلار آمریکا رابطه معکوسی با قیمت کالاهای اساسی دارد. تقویت ارزش دلار آمریکا باعث کاهش قیمت کالاهای اساسی میشود و تضعیف ارزش دلار آمریکا هم باعث گرانی کالا میشود. هر چند که نوسانات دلار آمریکا میتواند بر قیمت کالاها تأثیر داشته باشد، اما بایستی توجه داشت که برخی از کالاهای اساسی بر ارزهای خاصی تأثیر قابل توجهی دارند. حتماً نام ارزهای کالایی را شنیدهاید. منظور از ارزهای کالایی، ارزهایی هستند که به نوسانات قیمتی کالاهای خاصی حساسیت دارند. کشوری که تولیدکننده نفت است، نوسانات قیمتی نفت میتواند ارزش پول آن کشور را هم تغییر دهد. مثل دلار کانادا. این یعنی اگر از بازار نفت اطلاع داشته باشید، میتوانید روند دلار کانادا را هم پیشبینی کنید.
تورم اثر مستقیمی بر قیمت کالا دارد
علاوه بر عواملی که اشاره شد، میزان رشد تورم هم بر قیمت کالاهای اساسی تأثیر دارد. تورم به طور ساده به معنی افزایش سطح عمومی کالاها و خدمات در یک اقتصاد است. به همین دلیل وقتی تورم سیر صعودی دارد، قیمت کالاهای اساسی هم افزایش مییابد.