ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال یک نوع دارایی دیجیتال است که بیشتر در قالب سکههای دیجیتال تولید میشود و برای تبادل میان افراد از طریق تراکنشهای مجازی طراحی شده است. ارزهای دیجیتال تنها در قالب دادههای دیجیتال هستند و موجودیت فیزیکی ندارند. شما نمیتوانید ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین را در دست خود نگهدارید، اما میتوانید آن را در کیف پول الکترونیکی که در گوشی موبایل شما هست، نگهدارید. زمانی که شما مالکیت یک ارز دیجیتال مثل بیت کوین را به دست میآورید، همه اعضای شبکه بیت کوین تائید میکنند که شما دارنده آن ارز دیجیتال هستید.
زمانی که ارز دیجیتالی ساخته میشود، مؤسسین آن اعلام میکنند که در نهایت چند سکه دیجیتال استخراج خواهد شد. زمانی که تعداد کل سکههای تولید شده به تعداد نهایی برسد، دیگر سکه جدیدی تولید نخواهد شد. اولین سکه دیجیتالی که در دنیا معرفی شد، بیت کوین بود که تا امروز هم کاربرد دارد و از آن استفاده میشود. به همین دلیل از بیت کوین به عنوان شاخصی برای تمامی ارزهای دیجیتال استفاده میشود. با این حال ارزهای دیجیتال دیگری هم وجود دارند که در بازار قابل معامله و همچنین قابل استخراج یا mining هستند.
منظور از استخراج ارز دیجیتال یا mining چیست؟
ارزهای دیجیتال همانند پولهای رایج مثل دلار و یورو مورد استفاده قرار میگیرند، اما بر خلاف دلار که فدرال رزرو آمریکا تنها حق چاپ و عرضه آن را دارد، ارزهای دیجیتال را باید مثل طلا استخراج کرد. فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال کار سادهای است. استخراج ارزهای دیجیتال از طریق تائید تراکنشهای رمزنگاریشده انجام میشود. کاربران ارزهای دیجیتال روزانه تراکنشهایی به ارزش میلیاردها دلار را انجام میدهند و استخراجکنندگان ارزهای دیجیتال (miners) از قدرت محاسباتی کامپیوترها برای نگهداری بلاک چین (Blockchain) و تائید تراکنشها استفاده میکنند.
بلاک چین (blockchain) چیست؟
بر خلاف تراکنشهای سنتی، مبادلات انجام گرفته با ارزهای دیجیتال توسط بانکها یا سایر مؤسسات مالی انجام نمیشود. هر تراکنشی که در دنیای ارزهای دیجیتال انجام میشود، در دفتر کل یا لجر (ledger) ذخیره میشود که به آن بلاک چین گفته میشود. در واقع فهرستی از تراکنشها در بلاکها ذخیره میشوند و هر بلاک رمزنگاری میشود و درعینحال به بلاک دیگری متصل شده است. بلاک چین به مرور زمان رشد میکند و دسترسی به آن برای همه امکانپذیر است. هر بلاک شامل جزئیات فرستنده ارز دیجیتال، دریافتکننده آن و میزان سکه انتقال داده شده است. با ساخته شدن هر بلاک جدید، پیامی به تمامی کاربران شبکه ارسال میشود و تمامی کاربران بلاک را تائید میکنند و آن را به بلاک چین اضافه میکنند.
کیف پول ارز دیجیتال چیست؟
کیف پول ارز دیجیتال نرمافزار یا سختافزاری است که به شما توانایی ذخیره و تبادل ارزهای دیجیتال را میدهد. کیفهای دیجیتال رمزنگاریشده و منحصربهفرد هستند. زمانی که شما سکههای دیجیتال را به فرد دیگری ارسال میکنید، در واقع یک پیام رمزنگاریشده را به دریافتکننده ارسال میکنید. تنها دریافتکننده ارز دیجیتال میتواند آن را رمزگشایی کند و سکههای ارسالی را دریافت کند.
ارزهای دیجیتال اصلی
بیت کوین (Bitcoin-BTC): بیت کوین اولین و بزرگترین ارز دیجیتال دنیاست. حداکثر بیت کوین استخراج شده در نهایت ۲۱ میلیون بیت کوین خواهد بود. زمانی که بیت کوین برای اولین بار ساخته شد، قیمت آن تقریباً ۱ دلار برای هر ۱۳۰۹ بیت کوین (BTC) بود. با این حال در سال ۲۰۱۷ قیمت هر بیت کوین به ۱۹۷۸۳ دلار رسید.
بیت کوین کش (Bitcoin Cash-BCH): در اول ماه اوت سال ۲۰۱۷، بیت کوین کش (BCH) ساخته شد. بیت کوین کش با قوانین متفاوتی نسبت به بیت کوین ساخته شده است. بیت کوین کش نسخه جدیدی از بلاک چین بیت کوین است که ظرفیت حجم بالایی از تراکنشها را دارد.
بیت کوین گلد (Bitcoin Gold-BTG): بیت کوین گلد هم از خود بیت کوین مشتق شده است. بیت کوین کش تاریخچه تراکنشهای بیت کوین را دارد، یعنی اگر پیش از ساخته شدن بیت کوین گلد شما بیت کوین داشتهاید، حال به همان میزان بیت کوین گلد (Bitcoin gold) خواهید داشت. این ارز دیجیتال الگوریتم متفاوتی را برای استخراج BTG معرفی کرده که به کاربران اجازه میدهد سکه بیشتری را استخراج کنند.
ارزهای دیجیتال فرعی یا آلت کوینز (Alt-Coins)
آلت کوینها، ارزهای دیجیتالی هستند که بعد از موفقیت بیت کوین در بازارهای جهانی تولید شدند. در ابتدا اکثر ارزهای دیجیتال کپی از بیت کوین بودند. امروزه بیش از یک هزار ارز دیجیتال وجود دارد و هر روز به این لیست اضافه میشود. اکثر ارزهای دیجیتال با عرضه اولیه سکه (ICO) وارد بازار میشوند. در واقع تولیدکنندگان ارز دیجیتال با حراج عمومی سکههای تولید شده، اقدام به تأمین مالی پروژهها میکنند.
اتریوم (Ethereum-ETH): اتریوم بیشتر از یک پول کاربرد دارد. اتریوم شبیه یک کامپیوتر بزرگ است که شامل چندین کامپیوتر دیگر در سراسر جهان میشود. اتریوم میتواند به درخواستهای خاصی پاسخ دهد. اتریوم میتواند برنامههای کامپیوتری خاصی را ذخیره کند، که به آنها قراردادهای هوشمند گفته میشود. به همین دلیل اتریوم برتری بیشتری نسبت به بیت کوین دارد و توجه بسیاری از بانکها را به خود جلب کرده است. قیمت اتریوم در سال ۲۰۱۷ تقریباً ۱۰ هزار درصد رشد قیمتی داشت!
لایت کوین (Litecoin-LTC): لایت کوین شباهت زیادی به بیت کوین دارد. با این حال دو تفاوت اصلی میان بیت کوین و لایت کوین وجود دارد. سرعت و ظرفیت لایت کوین بیشتر از بیت کوین است. در حالی که برای ساختن یک بلاک بیت کوین به ۱۰ دقیقه زمان نیاز است، لایت کوین تنها در ۲٫۵ دقیقه بلاک جدیدی ایجاد میکند. یعنی سرعت لایت کوین چهار برابر بیت کوین است. علاوه بر این، لایت کوین کاربران بیشتری را میتواند جذب کند، چونکه میتواند ۴ برابر بیشتر از بیت کوین تولید شود. با این حال استخراج لایت کوین کمی پیچیدهتر از سایر ارزهای دیجیتال است.
ریپل (Ripple-XRP): ریپل را میتوان نسل جدیدی از روشهای پرداختها دانست. ریپل برای بزرگان صنعت مالی ساخته شده است و میتوان گفت فناوری آن بالاتر از سایر ارزهای دیجیتال است. در سال ۲۰۱۷ قیمت هر ریپل از ۰٫۰۰۶۳ دلار به بالای یک دلار رسید.
ای او اس (EOS): شهرت EOS به خاطر ذخیره مؤثر و امنیت بالای تراکنشهاست. این ارز دیجیتال شبیه اتریوم است، اما از سرعت و ثبات بیشتری برخوردار است. EOS به کاربران اجازه میدهد که برنامههای غیرمتمرکز کاراتری بسازند. تحلیلگران بازار معتقدند که EOS قویترین زیرساخت برای برنامههای غیرمتمرکز است.
چرا باید در ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری کرد؟
ارزهای دیجیتال به سرمایهگذاران اجازه میدهند تا به سبد دارایی خود تنوع ببخشند. قیمت ارزهای دیجیتال از طریق عرضه و تقاضا تعیین میشود. ارزش ارزهای دیجیتال همبستگی بسیار پایینی با اقتصادهای دنیا یا رویدادهای سیاسی دارد. زمانی که قیمت بیت کوین در سال ۲۰۱۷ به شدت بالا رفت، بازارهای مالی آمریکا دو صندوق قابل معامله بیت کوین (ETF) را معرفی کردند و سرمایههای مؤسسات بزرگ را وارد بیت کوین کردند. اگر به اخبار مربوط به ارزهای دیجیتال نگاه کنید، میتوان گفت که ارزهای دیجیتال آمدهاند که بمانند. بسیاری از کشورهای دنیا با ارزهای دیجیتال کنار آمدهاند. برخی از کشورها از ارزهای دیجیتال به عنوان ارز ملی استفاده میکنند و توجه بانکهای مرکزی هم به سمت ارزهای دیجیتال جلب شده است. علاوه بر این، ارزهای دیجیتال بهطور ۲۴ ساعته در هفت روز هفته معامله میشوند. نوسانات قیمتی ارزهای دیجیتال هم به معاملهگران اجازه میدهد تا از نوسانات قیمتی سود کنند.
سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال
در کل سه روش برای معامله بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال وجود دارد:
- خرید از مراکز مبادلات ارزهای دیجیتال و نگهداری آن در کیف پول الکترونیکی
- معامله ارزهای دیجیتال از طریق قراردادهای CFD
- خرید صندوقهای قابل معامله ارزهای دیجیتال
خرید ارزهای دیجیتال
با خرید مستقیم ارز دیجیتال شما صاحب و مالک آن خواهید بود. یعنی بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری به کیف پول الکترونیکی شما ارسال خواهد شد. این نوع خرید میتواند برای خرید و نگهداری بلندمدت ارزهای دیجیتال مناسب باشد. اما بیشتر افرادی که چنین کاری انجام میدهند، به دنبال استفاده از ارز دیجیتال مثل بیت کوین برای پرداختها هستند، نه سرمایهگذاری. شما با خریداری ارز دیجیتال میتوانید به راحتی از آن برای خرید کالا یا خدمات استفاده کنید.
مزایا خرید مستقیم ارز دیجیتال:
- ارز دیجیتال خریداری شده تحت کنترل شما خواهد بود.
- میتوانید ارز دیجیتال را انتقال دهید، بفروشید و یا به سایر ارزهای دیجیتال تبدیل کنید.
- میتوانید ارز دیجیتال خریداری شده را بهطور آفلاین نگهدارید، تا ریسک سرقت آن را پایین بیاورید.
معایب خرید مستقیم ارز دیجیتال:
- مسئولیت امنیت نگهداری ارز دیجیتال خریداری شده با خود شماست.
- برای استفاده از ارز دیجیتال در پرداختها نیاز به دانش فنی خواهید داشت.
- اگر کلید خصوصی ارز دیجیتال را گم بکنید، ارز دیجیتال شما هم گم خواهد شد.
- اگر ارز دیجیتال خریداری شده را در کیف الکترونیکی مراکز مبادلاتی ارزهای دیجیتال نگهدارید، ریسک سرقت ارزهای دیجیتال وجود دارد.
- کیفهای الکترونیکی که توسط شرکتهای ثالث به بازار عرضه میشوند، همواره در معرض حملات هکرها قرار دارند.
بهطور خلاصه، اگر به دنبال خرید و نگهداری بلندمدت ارز دیجیتال هستید و توانایی محافظت از آن در برابر حملات سایبری را دارید، میتوانید بهطور مستقیم اقدام به خرید ارز دیجیتال کنید. در غیر این صورت ریسک خرید مستقیم ارز دیجیتال میتواند برای شما غیرقابلتحمل باشد. علاوه بر این گاهی اوقات پیدا کردن مرکز مبادلات ارزهای دیجیتال میتواند کار دشواری باشد. قوانین و ضوابط مراکز مبادلات ارزهای دیجیتال برای شهروندان تمامی کشورها یکسان نیست.
معامله ارزهای دیجیتال از طریق قراردادهای CFD
در این روش شما مالک ارز دیجیتال نخواهید بود. در این روش شما تنها به دنبال سود بردن از نوسانات قیمتی ارز دیجیتال هستید. بهطور مثال پیشبینی میکنید که قیمت بیت کوین کاهش خواهید یافت. شما به راحتی میتوانید معامله فروشی را به کمک قراردادهای CFD باز کنید و از کاهش قیمت بیت کوین سود کنید. یا اگر پیشبینی میکنید که قیمت اتریوم بالا خواهد رفت، شما میتوانید با خرید قرارداد CFD اتریوم از افزایش قیمت آن سود کنید.
مزایای معاملات CFD ارزهای دیجیتال:
- در معاملات CFD نیازی به محافظت از ارز دیجیتال نیست. چون شما مالک ارز دیجیتال نخواهید بود.
- در معاملات CFD همیشه میتوان از اهرام استفاده کرد. یعنی با سرمایههای خرد میتوان وارد معاملات بزرگی شد.
- شما همیشه این فرصت را خواهید داشت که از سقوط بازار هم سود کنید. یعنی بدون داشتن ارز دیجیتال میتوانید آن را بفروشید.
- هزینه معاملات ارزهای دیجیتال در قراردادهای CFD خیلی پایینتر از معاملات مستقیم (خرید و نگهداری ارز دیجیتال) است.
معایب قراردادهای CFD ارز دیجیتال
- این نوع معاملات همیشه به خاطر اهرم یا Leverage ریسک بالایی دارند.
اگر شما یک معاملهگر هستید و تمایلی به سرمایهگذاریهای بلندمدت ندارید، قراردادهای CFD میتواند بهترین گزینه برای شما باشد. قراردادهای CFD شباهت زیادی به معاملات بازار فارکس دارد و اگر تجربه کار در بازار فارکس را داشته باشید، معامله قراردادهای CFD ارزهای دیجیتال هم کار آسانی خواهد بود.
CFD – سی اف دی چیست؟
سی اف دی یا CFD مخفف «Contract For Difference» به معنای قرارداد یا تفاهمنامهای است که طرفین به موجب آن حق دریافت یا پرداخت ما به تفاوت بین قیمت ابتدایی و پایانی یک معامله یا خرید یا فروش یک دارایی خاص را به یکدیگر واگذار مینمایند. این قرارداد به شما اجازه میدهد تا از نوسانات قیمتی بازارهای مالی مثل سهام، شاخص، نفت یا طلا، ارز، اوراق قرضه و ارزهای دیجیتال سود کنید.
قراردادهای سی اف دی مزایای زیادی برای سرمایهگذاران دارند. شما میتوانید به کمک این قراردادها از اهرم (Leverage یا اعتبار) استفاده کنید و چند برابر موجودی حساب معاملاتی خود وارد معامله شوید. شما میتوانید بدون داشتن دارایی پایه مثل بیت کوین یا نفت وارد معامله فروش شوید و یا اگر فکر میکنید که قیمت افزایش خواهد یافت وارد معامله خرید شوید. از قراردادهای CFD برای پوشش ریسک داراییهای فیزیکی هم استفاده میشود. فرض کنید شما بیت کوین خریداری کردهاید و در کیف پول الکترونیکی خود نگه داشتهاید. حال پیشبینی میکنید که قیمت پایین خواهد آمد، به راحتی میتوانید میزان احتمالی کاهش قیمت بیت کوین را با قرارداد فروش پوشش دهید. یعنی با کاهش قیمت بیت کوین، ارزش بیت کوینی که نگهداری میکنید پایین خواهد آمد، اما در همان حال از معامله فروش CFD بیت کوین سود خواهید کرد.
در معاملات CFD شما هیچ وقت مالک دارایی پایه مثل نفت یا بیت کوین نخواهید بود. شما تنها میتوانید از نوسانات قیمتی آن دارایی سود کنید. به خاطر داشته باشید که قراردادهای CFD میتوانند تا چندین برابر دارایی شما سود عایدتان کنند و یا کل دارایی شما را پاک کنند. به همین دلیل سعی کنید در معاملات سی اف دی حتماً مدیریت ریسک را رعایت کنید.
قراردادهای سی اف دی به شما اجازه میدهند که با ودیعه گذاشتن مبلغی کمی (Margin)، معامله بزرگی را انجام دهید. بهطور مثال اگر اهرم حساب شما یک به ۴۰۰ باشد، شما میتوانید با ۱۰۰ دلار، معاملهای به ارزش ۴۰ هزار دلار انجام دهید. هر چند که معاملات با اهرم بالا میتواند سودهای چندین برابری را عاید شما کند، درعینحال میتوانند ضررهای سنگینی را هم برای شما تحمیل کند و حتی زیان معامله بهاندازه کل حساب شما باشد.