درک تفاوت اصلی نفت خام برنت (Brent) و نفت خام سبک (WTI) میتواند چشمانداز بازار نفت خام جهانی را برای سرمایهگذاران و معامله گران شفاف کند. نفت خام برنت از میدانها نفتی دریای شمال استخراج میشود و نفت خام سبک هم از میدانها نفتی آمریکا. هر دو نوع نفت خام هم سبک هستند و هم شیرین و به همین دلیل برای پالایش و تبدیل آن به سوخت ایده آل هستند.
آشنایی با نفت خام برنت (Brent)
نفت خام برنت در همه جای دنیا شناخته شده است و اکثر تولیدکنندگان نفت خام جهانی از قیمت نفت برنت برای قیمتگذاری استفاده میکنند. در واقع نفت خام برنت یک معیار برای بازار نفت خام جهانی است. نفت خام برنت در نزدیکی دریا استخراج میشود و به همین دلیل هزینههای حملونقل آن بسیار پایین است. این در حالی است که نفت خام سبک (WTI) در خشکی استخراج میشود و هزینههای حملونقل بالایی دارد.
سازمان کشورهای صادر کننده نفت (OPEC) که کنترل حجم بزرگی از تولید و عرضه جهانی نفت خام را بر عهده دارد، معمولاً نه تنها هزینههای تولیدکنندگان نفت خام، بلکه کشورهای دیگر را هم تعیین میکند. اکثر کشورهای جهان قیمت نفت خام را در بودجه خود لحاظ میکنند، به همین دلیل اوپک میتواند در هزینهها و مخارج دولتها به طور غیر مستقیم دخالت کند. معمولاً اوپک هم از قیمت نفت خام برنت برای قیمتگذاری سبد نفتی خود استفاده میکند.
از زمان بحران نفتی اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، اکثر معاملات نفت خام در بازارهای آتی انجام میشود. قیمت آتی نفت خام برنت در بازارهای مالی اروپا و نیویورک معامله میشوند. این قراردادها بر اساس قیمت نفت خام برنت قیمتگذاری میشوند. معمولاً سرمایهگذاران از قراردادهای آتی نفت خام برنت برای پوشش دادن ریسکهای آتی استفاده میکنند. در بازار آتی نفت خام، تولیدکنندگان و شرکتهای فعال در صنعت نفت هم حضور دارند. حتی شرکتهای خطوط هوایی هم برای پوشش دادن نوسانات قیمتی سوخت، در بازار آتی نفت خام فعال هستند.
نفت خام سبک (WTI)
در آمریکا، نفت خام سبک یا West Texas Intermediate به عنوان معیاری برای قیمتگذاری نفت و محصولات نفتی استفاده میشود. نفت خام سبک آمریکا اندکی بیشتر از نفت خام برنت شیرین و سبکتر است. معمولاً قیمت نفت خام سبک (WTI) ارزانتر از نفت خام برنت است.
نفت خام سبک آمریکا (WTI) در ایالت تگزاس تولید میشود و سپس از طریق خطوط لوله به خلیج مکزیک منتقل میشود تا پالایش شود. مهمترین نقطه تحویل فیزیکی نفت خام و قیمتگذاری قراردادهای WTI در بندر کوشینگ اوکلاهاما انجام میشود. سیستم تحویل نفت خام سبک در کوشینگ شامل ۳۵ خط لوله و ۱۶ ترمینال ذخیره نفت خام است. ظرفیت این هاب تقریباً ۹۰ میلیون بشکه است و ۱۳ درصد ذخایر نفت خام آمریکا را در بر میگیرد. ظرفیت ورود و خروج روزانه نفت خام این هاب هم ۶٫۵ میلیون بشکه در روز است.
از زمانی که تولید نفت خام شل (Shale) آمریکا افزایش یافته، عرضه نفت خام سبک هم بیشتر شده و در نتیجه قیمت نفت خام سبک آمریکا کاهش یافته است. همچنین هزینه حمل و نقل نفت خام سبک هم بیشتر از نفت خام برنت است، به همین دلیل معمولاً قیمت نفت خام سبک ارزانتر از قیمت نفت خام برنت است.
در سال ۲۰۲۰ همزمان با شیوع ویروس کرونا، محدودیتهای کرونایی هم در سرتاسر جهان تشدید شد، به گونهای که اقتصاد جهانی تعطیل شد. در آن دوره قیمت نفت خام به دلیل نبود تقاضا به شدت کاهش یافت و بیش از ۹۰ درصد سقوط کرد. صنعت جهانی نفت خام با بحران مازاد عرضه و نبود تقاضا مواجه بود. در ۲۰ آوریل سال ۲۰۲۰، قراردادهای تحویل ماه مه WTI برای اولین بار در تاریخ و یک روز قبل از منقضی شدن این قراردادها، به زیر صفر سقوط کرد!
تفاوتهای کلیدی نفت خام سبک و نفت خام برنت
به دلیل پیشرفت در استخراج نفت، نفت خام سبک آمریکا ارزانتر از نفت خام برنت است. این در حالی است که پیش از پیشرفت فناوری، قیمت نفت خام برنت ارزانتر بود. در اوایل دهه ۲۰۰۰ انقلابی در تولید نفت خام رخ داد و در آمریکای شمالی استخراج نفت خام شل (Shale) افزایش یافت. افزایش تولید نفت شل باعث شد تا عرضه جهانی نفت خام بیش از حد افزایش یابد، به طوری که از سال ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۱۵، قیمتهای نفت خام از ۱۰۰ دلار به زیر ۵۰ دلار سقوط کردند.
چرا نوسانات قیمت نفت خام مهم هستند؟
قیمت نفت خام میتواند سلامت صنعت انرژی دنیا را به تصویر بکشد و یکی از مهمترین کالاها در بازار کامودیتی جهانی است. تقریباً میتوان گفت که قیمت نفت خام تحت تأثیر تمامی عوامل کلان نوسان میکند. عامل دیگری که میتواند برای تحلیلگران و معامله گران بازار نفت خام اهمیت داشته باشد، تفاوت قیمت نفت خام برنت و نفت خام سبک آمریکاست. از آنجایی که نفت خام سبک آمریکا در خشکی و در داخل آمریکا تولید میشود، کمتر تحت تأثیر مسائل سیاسی جهانی قرار میگیرد. به همین دلیل وقتی بحران جهانی به وجود میآید، قیمت نفت خام برنت بیشتر از نفت خام سبک واکنش نشان میدهد و گران میشود.